„Zofia Rydet. Zapis socjologiczny 1978–1990” – premiera książki

W sobotę, 28 stycznia, w Czytelni Sztuki odbędzie się spotkanie z Wojciechem Nowickim, autorem wydanej przez Muzeum w Gliwicach książki – „Zofia Rydet. Zapis socjologiczny 1978–1990”. Rozmowę poprowadzi Grzegorz Krawczyk.

„Zapis”, to późne, dojrzałe dzieło urodzonej w 1911 roku artystki, zasadniczo odmienne od jej poprzednich dokonań, należy do najważniejszych dokonań polskiej fotografii. To w sumie około dwadzieścia tysięcy zdjęć, głównie portretów Polaków we wnętrzach, w znakomitej większości mieszkańców wsi – w książce prezentujemy niemal dwieście z nich, w tym część nigdy przez Zofię Rydet niewykorzystanych.

Cykl imponuje nie tylko rozmiarem, lecz nade wszystko jakością: to niedomknięta, bo przerwana późną starością, próba stworzenia dzieła totalnego, ukazującego człowieka w jego najbliższym otoczeniu. Rydet podąża tropem geograficznym, dzieląc badany kraj, a więc z małymi wyjątkami Polskę, na regiony. Skupia się na świecie przedstawionym, na człowieku i towarzyszącym mu przedmiocie – nie jego rodzaj jednak, ani nie czasowe osadzenie, lecz sposób potraktowania, nagromadzenie odgrywają w cyklu główną rolę. Wojciech Nowicki, autor wyboru zdjęć i eseju, zauważa: „W tych panach przestrzeni, możnowładcach osadzonych na mieszkaniach czy chałupach jest jakiś rys wielkości, nienaruszalna moc ludzi, którzy mogą wszystko: własne otoczenie kształtują, jak im się podoba, choć, to też trudno przeoczyć, im są starsi, tym trudniej im walczyć z mnożącymi się przedmiotami”. Wykonane przez Rydet portrety ludzi patrzących prosto w obiektyw pozbawione są czułostkowości; łączy je rygor kompozycyjny.

To pierwsze wydawnictwo zakrojone na tak szeroką skalę, próbujące przybliżyć olbrzymi cykl, który nigdy nie doczekał się formy ostatecznej – ani za życia fotografki, ani później. Prezentację zdjęć dopełnia ilustrowane kalendarium życia artystki. Nie jest przypadkiem, że książka ukazuje się w Gliwicach, mieście, w którym Zofia Rydet spędziła znaczną część swojego życia, także jako aktywna członkini Gliwickiego Towarzystwa Fotograficznego.

Publikacja, dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, jest rezultatem wieloletniego projektu badawczego zajmującego się „Zapisem Socjologicznym”. Wzięły w nim udział: Fundacja Zofii Rydet z Krakowa, Muzeum Sztuki Nowoczesnej z Warszawy, Fundacja Sztuk Wizualnych z Krakowa oraz Muzeum w Gliwicach.

Wojciech Nowicki w rozmowie z Michałem Nogasiem o „Zapisie socjologicznym” – tutaj Ponadto w rozmowie z redaktorami TVP Kultura w Tygodniku kulturalnym – tutaj W wywiadzie z Małgorzatą Lichecką dla Nowin Gliwickich – tutaj O „Zapisie…” w Gazecie Wyborczej pisze Juliusz Kurkiewicz – tutaj W Radiowym Domu Kultury – PR III Polskiego Radia – Agnieszka Obszańska rozmawia o „Zapisie…” z Wojciechem Nowickim i Grzegorzem Krawczykiem – tutaj Dagmara Staga o „Zapisie…” dla Culture.pl – tutaj Krzysztof Jurecki dla O.pl – tutaj Olga Wróbel dla Notesu na 6 tygodni – tutaj W Polityce Krzysztof Siewczyk – tutaj W Tygodniku Powszechnym Filip Springer o „Zapisie…” – Balsamowanie czasu

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego