HITO – Oliver Sieber, Ewelina Sośniak, dawna fotografia japońska

15/05 – 15/06/2010

Tytułowe HITO oznacza w języku japońskim, w bezpośrednim tłumaczeniu osobę, postać. W szerszym kontekście znaczeniowym odnosi się do ludzkiej natury, osobowości, charakteru.

Niemiecki artysta Oliver Sieber zainteresowany jest poszukiwaniem przez młodych ludzi swej indywidualności i tożsamości. Jego fotograficzna dokumentacja skupia się na osobach reprezentujących subkultury, które często buntują się przeciw tradycyjnym wartościom.

W serii pt. „J_Subs” przedstawia młodych Japończyków ubranych w rock’n rollowe i punkowe stroje, tuż po ich wyjściu z koncertów w Osace i Tokio. Jest to swego rodzaju studium młodego Japończyka, reprezentanta kontrkultury, inspirowanej zachodnim anarchistycznym stylem. Odmiennie do znanego cyklu Augusta Sandera, który stworzył fotograficzny przekrój niemieckiego społeczeństwa, portretując ludzi w otaczającym ich środowisku, Sieber stawia swoich modeli na białym neutralnym tle. Dzięki temu, jeszcze bardziej wyraziste jest zderzenie egzotycznej, dla nas – ludzi zachodu, azjatyckiej fizjonomii z odważnymi zachodnimi fryzurami i elementami strojów.

W zestawieniu z nowoczesnymi pracami Siebera pokazane zostały na wystawie japońskie portrety studyjne z końca XIX i początku XX wieku ze zbiorów Muzeum w Gliwicach. I choć są one jako fotografie przedmiotem niezwykle interesującym to fotografia jako medium nie interesuje nas w kontekście tej wystawy. Portrety te wykorzystane zostały z jednej strony – dla wrażeniowego porównania Japończyka – dawniej i dziś. Z drugiej strony – dla zaznaczenia pewnych udokumentowanych na ponad stuletnich fotografiach elementów europeizacji tego dalekowschodniego społeczeństwa.

„Narcyz uwielbiał swoje odbicie w tafli wody. Cosplayerzy natomiast przekraczają tę granicę. Skaczą do wody i sami stają się odbiciami. W wodzie nie widzą już siebie, ale innych Cosplayerów. Ci którzy przekroczyli granicę zrobili to po to, aby dzielić inny świat.

Kiedy ktoś kocha inną postać tak bardzo jak siebie samego, naprawdę bardzo chce się nią stać” – słowa te czytamy we wstępie do książki pt. „Character Thieves“ (tłum. Złodzieje postaci) autorstwa Olivera Siebera, przedstawiającej serię fotograficznych portretów Cosplayerów (skrót: od costium-player, tłum. przebieraniec). Mowa tu o osobach, które z zamiłowania do bohaterów mang, anime, gier komputerowych czy filmów wcielają się w ich role.

W Czytelni Sztuki poznajemy kilku z nich sportretowanych przez Siebera w pejzażu życia codziennego: salonie, kuchni, przed garażem. Surowa rzeczywistość podkreśla fantazję ich dopracowanych kostiumów. Z drugiej strony pokazuje jak bardzo w momencie swojego drugiego wcielenia bohaterowie zdjęć są wyobcowani ze środowiska, w którym zwykle funkcjonują. Można odnieść wrażenie, że pokazany na zdjęciach świat jest dziwnie smutną ucieczką w fantazję.

Dla lepszej orientacji w inspiracjach przedstawionych na fotografiach cosplayerów do wystawy dodane zostały ich źródła (mangi, fragment filmu, itp), w których spotkać można oryginalnych bohaterów.
Świat mangi i kultury cosplay stał się inspiracją do przedstawionej obok fotografii Olivera Siebera pracy Eweliny Sośniak. „Polish Limited Edition_project” jest zdaniem młodej wrocławskiej artystki desperacką demonstracją indywidualności, o którą tak trudno w japońskim społeczeństwie. Jej praca video powstała podczas pobytu na stypendium w Narodowym Uniwersytecie Sztuk Pięknych i Muzyki w Tokyo w 2008 roku. Będąc w Japonii Sośniak stworzyła fikcyjną postać z Mangi, korzystając z polskich symboli narodowych. Przebrana w zaprojektowanym przez siebie kostiumie poddała się próbie akceptacji na ulicach Tokio. Po powrocie do kraju eksperyment powtórzyła we Wrocławiu. Powstał wtedy „Japanese Limited Edition_project”, który w zestawieniu z pierwszym video daje porównanie reakcji obu społeczeństw na ekspresję jednostki.

Oliver Sieber: fotografie z cyklu „Character Thieves” oraz „J_Subs”

Ewelina Sośniak: video „Polish Limited Edition_project” i „Japanese Limited Edition_project”

Japońskie portrety fotograficzne z przełomu XIX i XX wieku ze zbiorów Muzeum w Gliwicach (dar Leszka Jodlińskiego)

kuratorka: Magdalena Sokalska